BLOG EXTRA | Maak buiten je thuis!

Edelherten op het spoor met bonus


Door een -waarschijnlijk- bug, wordt overal waar ik het woord ‘m o o i’ gebruik, dit in hoofdletters gezet. Omdat ik het wel wil gebruiken, typ ik het daarom als m-ooi.

Na afloop van een week met onze jaaropleiding zijn wij zelf nog langer in Schotland gebleven. 

Een van de dingen die op de ‘lijst-te-doen’ stond is trailen van edelherten. Of damherten, beide komen voor in het gebied waar wij zitten.

Het interessante is hier vooral dat het landschap echt verschilt met Nederland. Niet alleen de heuvels maken het anders, ook de soort begroeiing, de verdeling tussen bos en ruige velden/weides en niet in de laatste plaats, de stenige ondergrond.

We zijn als Hollanders gewend om alles gelijkvloers te bekijken en te zien. Hier in de bergen en heuvels moet je ook omhoog of omlaag kijken. Het lijkt wel of er een dimensie bijkomt. Lang geleden, ook in Engeland, kwam ik daar voor de eerste keer achter. Terwijl ik door een smal dal liep, werd ik al een hele tijd bekeken door edelherten die hoger op de helling stonden.

Regelmatig zien we op een helling in de avond een groep edel- en damherten staan. Het is duidelijk dat hier veel rust heerst. Ze komen bijna elke avond tussen half tien en tien tevoorschijn. En ze zekeren bijna niet als ze staan te grazen. Op een avond zien we 2 damherten (waarvan 1 totaal witte!), samen met 6 jonge- en 3 oudere edelherten op het veld staan. De 3 oudere kennen het klappen van de zweep; ze komen pas het veld op als de jonge honden alles hebben verkend en er blijkbaar niks aan de hand is. Het is een veld met veel glooiingen. Van 2 herten zien we eerst alleen het statige gewei bewegen, daarna komt het hert zelf over de rand pas in beeld.

Over geweien gesproken, we vinden er die week 2. Ritzo is een van de gelukkigen. Ik vind er in de week daarna ook een.

De herten komen uit een gemengd bos op de top van de heuvel. Op het veld grazen ze, maar we weten van andere jaren dat ze ook helemaal omlaag komen om in de sappige weilanden te komen grazen.
We zagen ze dan in de schemer op die weilanden staan.
Meerdere wissels waaieren onderaan de heuvel uit en eindigen op een smalle harde weg die tussen de weilanden en de heuvel in loopt.
Ik heb er een wildcamera gehangen en na 2 nachten staan de eerste herten er op.

Het is 11 uur als ik op de smalle weg sta om een wissel te kiezen en zo de herten (die ’s nachts op het weiland zijn geweest) te trailen, om zo uit te vinden waar de herten overdag rusten en ze hopelijk ook te zien!

Een aantal wissels heb ik ‘geblokt’ door er een aantal stengels van adelaarsvaren op kruishoogte dwars overheen te leggen.
Op die manier kan ik heel snel zien of- en wanneer een wissel gebruikt is. Zelfs de richting (heuvel op of af) kun je dan bepalen.

Een aantal wissels laat alleen prenten zien van herten die omlaag kwamen, maar uiteindelijk vind ik zoals verwacht ook een weg-terug-omhoog wissel. 

 

Het eerste deel is vrij steil en daarom zijn de prenten goed te zien. Een hert weegt wat en hij moet zich hier de helling op werken. Er zijn heel wat wissels die al slingerend met elkaar verweven zijn. Overal onderweg zie ik veel vraat sporen aan allerlei groens. Herten grazen gras, maar eten ook knoppen en jonge bladeren enz.
Op een stuk van een vierkante meter staat aangevreten riet, hazelaar met afgebeten knoppen, en framboos en braam waar de knoppen en bladeren afgerukt zijn.

Er loopt een oud karrenspoor van bosbouw machines de helling op. Een paar jaar geleden stonden hier allemaal larixen, die zijn allemaal gekapt. Nu is het een paradijs met allemaal opslag en vers groen. Heel wat beter voor o.a. herten. En reeën, weet ik door hun poep, veel kleiner dan hert. 

Het karrenspoor wordt door de herten gebruikt als wissel. Logisch: het is een makkelijke route. De delen met blubber zijn ideale tracktraps, daar haal ik mijn bevestiging vandaan dat ik nog op het spoor zit.
Een hert wat in die blubber is uitgegleden, levert meteen een plaatje in mijn hoofd op met een scheldend hert die hoopt dat niemand die rare actie van hem heeft gezien. Je bent tenslotte wel een edel-hert.

 

 

 

 

De wind is wel een ding, hij komt totaal van de foute kant: van achteren blaast hij mijn geur en geluid naar boven, de helling op.
En het is ook nog eens een stevige woei. Recht vooruit op die helling is een bosje, waar ik zeker herten zou verwachten om te gaan liggen herkauwen.
Het is voor hen een heel veilige plek: volledig in de dekking maar met veel overzicht.

De herten die ik volg lopen door het bosje heen, maar ik check het bos wel.


Inderdaad zijn er flink wat legers te zien. Eentje ligt fraai, midden op een wissel, met uitzicht op de kale helling en helemaal tot de weg beneden in het dal aan toe. De polsafdruk van een van de voorpoten staat prachtig afgedrukt. Het is even zoeken, maar ik vind nog een enkel haartje in het leger.
Weer verder.

Voor het gemak een kaartje.
Voor wie het interessant vindt…

Halverwege de helling is een stenen muur. De wissel loopt recht naar een gat in die muur (1).
Daarna komt er een ruig veld met veel koeien sporen, na dat veld dan het gemengde bos bovenop de heuvel. Op de foto is dat m-ooi te zien.
Dat bos is nog volledig omheind met schapengaas en prikkeldraad. Langs het hek loopt een brede wissel van de koeien en er groeit helemaal niks meer. In de door de koeien aangestampte blubber vind ik op meerdere plekken enkele hertenprenten. Ze staan haaks op de wissel; hier ging een hert het lage hek over het dichte sparrenbos in (2). Dat sparrenbos is belabberd; op de grond ligt een dicht en compact tapijt van naalden en verder niks.
Ik vind er geen prenten meer. Zelfs als ik met mijn schoen in dat pakket schop blijft er nauwelijks een spoor achter. Geen doen. Daarom loop ik het bos dwars door.

Aan de andere kant is weer een oude kaalkap met veel opslag van varens, gaspeldoorn en vingerhoedskruid (3).

Bovenop de rand ligt een omgevallen jachthut en ik ga daar een tijdje inzitten (4).
Uitzicht over de hele helling beneden mij. Het is een soort kom, onderaan begint weer een sparrenbos (5). 

 

In eenkeer staat er een edelhert op het toneel, behoorlijk ver weg, links van mij. Het is een hert met een heel klein gewei in de bast.

Ik kan hem makkelijk besluipen met al die begroeiing hier, maar de wind die van rechts komt steekt daar een stokje voor. Ik zal met een grote omweg naar links dichterbij moeten zien te komen. Ondertussen zijn er 2 andere herten bijgekomen. Ook mannetjes. Goed om te weten dat er dus inmiddels 3 neuzen, 6 oren en 6 ogen op scherp staan!
Ik moet om een kleine kom heen die vol staat met een dicht pak rodondendrons (6). Al die tijd zijn de herten voor mij uit het zicht. Als ik om het bosje heen ben, ga ik in sluipmodus verder en zo kom ik op een wat hoger punt uit met veel uitzicht (7).
Er zijn nog eens 2 herten bijgekomen! Door het glooiende terrein verdwijnen ze los van elkaar constant uit het zicht en duiken daarna plotseling ergens anders en onverwacht weer op!
Dat maakt het leuk en lastig tegelijk; je kunt niet overal tegelijk kijken.
Ik zit op een klein eilandje van gras, omringd door allerlei opslag. Van links tot rechtsvoor staan herten. Ze scharrelen al vretend van links naar rechts. De wind is perfect.

Regelmatig kijken ze om zich heen en ook naar mij, recht in mijn lens, maar ze zien me niet. Het geeft wel m-ooie foto momenten.

Het kan zijn dat de 1e video niet, of haperend afspeelt. Helaas, ik ben handig in het bos, maar niet achter een laptop.

Ik maak een paar videos. Prachtig om de groep zo te bekijken!

Uiteindelijk gaan 4 herten terug naar de bosrand waar ze een paar meter in lopen en blijven staan. Ik heb het vermoeden dat ze zo hun dag doorbrengen: ze liggen ergens in dekking te herkauwen, komen het veld op om te eten en gaan daarna weer terug de dekking in.
Let op hoe soepel het meest linker hert om de boom heen beweegt. Zo groot als hij is!

Als ik weer terugloop richting de jachthut, schiet er letterlijk uit het dichte pak varens een vos weg. Ik stond echt bijna op hem en hij schrok net zo van mij, als ik van hem.
Hij liep zichzelf in de paniek klem in het dichte pak varens. Even later duw ik die varens aan de kant en zie een prachtig rond, klein leger. Hier lag hij te tukken!
Dat is bonus 1. Als ik de herten al niet meetel…

Bonus 2 komt snel daarna als ik bijna beneden ben, ik zie hen voor ze mij zien: 2 reekalfjes. De ene nog met wat camouflage stippen op de flanken. Ze staan wat te knabbelen en kijken wat om zich heen. Alle tijd om fotos te maken.

 

 

 

 

Die paar bewegingen zijn genoeg voor de moeder, om mij te spotten. Ik had haar nog niet gezien, maar ze staat er  ineenkeer. Ze loopt zelfs nog een paar meter naar mij toe en staat me van vrij dichtbij aan te staren.

Als een standbeeld.
Wat zou ze denken??

Ook daar kan ik nog foto’s van maken. Dan draait ze zich in een vloeiende beweging om en sluipt de helling af.
Niet eens in paniek. Eerder verontwaardigd. De kalfjes volgen.

Omdat ze dat altijd doen.

Een andere avond gaan we weer op stap. We volgen een wissel die boven langs een kaalkap helling loopt, parallel met een muur die daar ook staat.
De wissel wordt veel door edelherten gebruikt, maar ook damhert en ree gebruiken hem. Het is steeds een stuk bos, dan weer een ruige helling vol met o.a. frambozen, dan weer een stukje bos enz.

Het overgrote deel komen we geen prenten tegen. Ze zouden er wel moeten staan, er zijn steeds stroken blubber die te groot zijn om zonder afdruk te passeren. In een volgend stuk bos is de wissel duidelijk wel belopen. Het zijn allemaal ‘scuff marks’, geen duidelijke prenten, maar de humus is anders van kleur op plekken waar de hoef is neergekomen of afgezet.

Een eindje voor we aan het eind van dit bos stuk zijn horen we de herten al voor we ze zien. Ze lopen duidelijk aan struiken te rukken.
Langzaam sluipen we verder tot we zicht hebben op het open stuk voor ons. Er staan 2 hindes te vreten.
Links en rechts om zich heen trekken ze knoppen van struiken.

Er komen nog 2 hindes bij, een ervan heeft een kalf bij zich. Wie weet het tweetal wat ik een paar dagen terug al op de foto heb gezet.

De leidhinde is alert en kijkt regelmatig onze kant op. Met 1 oor houdt ze ook nog het dal in de gaten, waar een hond loopt te blaffen. 1 oor is alles wat er aan haar beweegt! Fraai op de foto te zien.

Met de typische herten alarm blaf (veel zwaarder dan die van een ree) gaat ze er vandoor in een stevige draf.

De anderen volgen.

Dan komt er een andere hinde tevoorschijn met 2 kalven. Ze staat in silhouet voor de muur en bedenkt wat ze gaat doen.

De kalfjes hebben geen idee, 1 ervan komt naast de hinde staan. Langzaam trekken ze zich terug en verdwijnen even later uit beeld in de dichte wirwar van varens en struiken.


Allemaal prachtige verhalen erbij. Edelherten. De vos in zijn leger. De reegeit met haar 2 kalfjes…
Dit soort ervaringen maken trailen fantastisch!



Reacties op dit artikel:
  1. Dirk Haaijema schreef:

    Prachtig verslag René heb er zin in om in oktober zelf los te gaan!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

*

Klik hier om een eigen avatar toe te voegen.