BLOG EXTRA | Maak buiten je thuis!

15 jaar de Over-Leven


img_8799“Nature is not sentimental, the wilderness is no place for fanciful idealism; to survive one must bend with natures forces, or be broken by them” – Ray Mears.

 

 

 

 

 

img_330715 jaar de Over-Leven van EXTRA.

Begin oktober 2016. We zijn zelf net terug uit Schotland, inmiddels is er alweer een Over-Leven achter de rug.

Tijd voor een terugblik.

 

 

 

 

 

p1080031Van alle cursussen die wij geven is en blijft de Over-Leven (OL) er een die heel bijzonder en speciaal blijft.
80 deelnemers totaal in al die jaren.
Wij kennen alle deelnemers nog, de samenstelling van de teams, de lokatie van- en de shelter zelf.

 

Korte uitleg: voor de OL heb je als voorkennis de Basiscursus nodig. Die week bestaat niet meer los in ons programma, maar in die week werden ‘alle’ basistechnieken en kennis behandeld die wij als voorkennis belangrijk vinden voor die OL.
Tijdens de OL ga je met die kennis, een billycan en mes pp en wat draad voor strikken en nachtlijnen op stap in een team van 4. Dus geen slaapzak, matje, drinkfles, lucifers, aansteker. Geen zaag of bijl, geen touw. En al helemaal geen water en eten.
Bij de OL gaat het erom dat je in dat team leeft van- en in de natuur. 3 dagen en 3 nachten. Je vertrekt ’s morgens naar een onbekend gebied. Bouwt daar een shelter, maakt vuur, zoekt water en eten. Alles komt uit het bos en je hoofd en je handen. Een geweldige ervaring! Ooit deed ik een vergelijkbare cursus zelf bij Woodlore, de school van Ray Mears.

In het basiskamp voorafgaand aan die 3 dagen volgen eerst nog allerlei lessen. Een deel herhaling, maar ook een groot aantal nieuwe: strategie, psychologie, veiligheid, eten aan de kust, om maar enkele te noemen.
img_3196p1070817

 

 

 

 

 

 

 

In 2001 heb ik de eerste OL gegeven. Dan nog in Yorkshire. Het is een loofbos, op de flank van een heuvel. Onderaan de heuvel stroomt een kanaal. Van de helling lopen hier en daar kleine stroompjes naar beneden.

De eerste OL heeft maar 1 team van 4. Het zijn allemaal deelnemers die al, of kort daarna, in het team van EXTRA zitten: Kees, Bill, Daan en Beke. In feite is het een test voor de hele opzet van de cursus. Guinea pigs dus!
Op dag 1, zoals met alle OL, moet er vuur zijn aan het eind van de dag. Met de vuurboog. Van een afstand horen Mike (met wie ik de cursus geef) en ik een joelende kreet en even later zien we een dikke rookwolk. Ze hebben vuur! De cursus verloopt verder goed. Er komt geen zelfgevangen vlees binnen, maar ze hebben het verder goed voor elkaar.

In 2003 zijn er 2 teams, op dezelfde lokatie. Een van de teams maakt een perfecte hut. De andere shelter is te klein. Dat zullen we nog vaak gaan zien in de jaren daarna. Een hut moet ineenkeer goed staan, anders heb je pech. Het is zo enorm belangrijk om dat meteen goed te doen!
Het betekent anders dat je vanaf dan opgevouwen in je hut zit, of een hut hebt met de wereld aan ruimte, gaten in je dak en de kou die overal binnen komt…

Want koud kan het zijn. De reden dat de OL in de herfst wordt gegeven is vanwege de meeste kansen op variatie aan- en kwaliteit van je eten. De herfst is (niet voor niets) het verzamelseizoen. Noten, bessen, wortels, paddestoelen. Dieren vetten zich op voor de winter. Het ‘nadeel’ is dat het ’s nachts al flink koud kan zijn. We hebben regelmatig nachtvorst gehad. En dan kan je shelter maar beter goed zijn, met binnen een comfortabel en praktisch, klein vuur…

scan-35

Harry en Marc met hun VIS

Een prachtig verhaal nog van 1 van de teams uit 2003. Tijdens het maken van vuur ligt er uiteindelijk een kooltje. In alle haast wordt ‘alles wat op tondel lijkt’ bij elkaar geschraapt en de kool wordt erin gedrukt. Aangeblazen…vuur.
In die tondel zaten ook de nachtlijnen met vishaken! Het nylon is uiteraard weg. Maar, ze peuteren wat haken uit de vlammen, vinden in het bos wat afvaltouw, maken een hengel van een lange tak, zoeken aas…en vangen een baars. Een baarsje. Eén visje voor 4 personen, maar een prachtig voorbeeld van Adapt, Improvise, Overcome!!!

img_00092005 gaat de boeken in als de zwaarste OL. Hij wordt in de highlands van Schotland gegeven, ruim een uur rijden boven Inverness, op een estate waar de laatste Scottish pines groeien.
Voor de rest is het hei, varens, stenen, ruige beken, wat berken en lijsterbes.
Het landschap is indrukwekkend. Leeg en verlaten. De 2 teams zitten in een glen, waar je de ruigheid tot in je tenen voelt.
Je ziet een bui in de verte aankomen, het regent (keihard soms) en het klaart weer op. Het waait, de zon schijnt.
“Scotland is four seasons in a day”.

 

img_0070Er is veel te weinig hout om zelfs maar een shelter te kunnen bouwen.
De 2 teams krijgen daarom elk een chute mee als onderkomen. Vuur met de vuurboog halen ze wel uit het bos.
Brandhout is er ook erg weinig en wat er is, vaak verrot en dus nat. De ondergrond is turf, het smeult met een bijtende rook.

 

 

 

 

 

 

 

img_0093

Peter, met zijn vangst.

Het meest bijzondere van die week is dat alles wat eetbaar is, ook echt wordt verzameld en gegeten. Die ene paddestoel, wat distelwortels en hier en daar een bes. Ook een kikker moet eraan geloven.

Konijnen zitten er nauwelijks, maar vis gelukkig wel. Beekforel. In totaal vangen we met z’n allen zo’n 30 forellen in een week tijd. Prachtig.

 

 

 

 

 

 

img_0029Kees en ik geven de cursus. Ons basiskamp is een bothy (verlaten boerderij) die aan de rand van de glen staat. Deze foto met het uitzicht vanuit die bothy staat ook in ons handboek.
Eigenlijk komen we elke keer nat ‘thuis’; is het niet van de regen, dan wel door het geploeg door de hoge hei en varens die nog nat zijn van die regen.

 

Maar wat een gave, indrukwekkende week. Ik maak een babbel met een van de ‘groundsmen’ van het estate. Hij is in de 60 en heel geïnteresseerd in wat we doen. “Survive here… so it is possible aye?”
Yes, it is… Prachtige herinneringen en kippenvel.

img_0105En, Anneke is daar in de highlands, de eerste soliste.
Zij deed haar OL (wat we als voorwaarde stellen) in 2003.

 

 

 

 

 

 

Die SOLO is een ander verhaal. Omdat je de OL hebt gedaan weet je wat je te wachten staat. Bij de OL staat de bagage vast, maar voor de SOLO bepaal je zelf een doel wat je buiten wilt bereiken. En de SOLO is langer: 5 dagen en nachten alleen. Buiten. Voor de SOLO bepaal je afhankelijk van jouw doel, je bagage. Inmiddels is dat: maximaal 2 kilo, maximaal 8 items. Geen direct vuur, geen eten, geen water. Je kunt ‘alles nog eens overdoen’ met de materialen van de OL. Maar als je andere plannen hebt, kan dat ook. Een solist past zijn bagage daar op aan.

In al die jaren daarna komen er solisten, met allemaal hun eigen plannen, wensen en dromen. Het blijft heel bijzonder om ze daarin te begeleiden!
p1070857 p1070879 p1200902

img_6767

 

 

 

 

 

 

We moeten- en gaan op zoek naar een nieuwe lokatie en die vinden we. Nadat Beke en ik dagenlang 16 bossen in het zuidwesten van Schotland letterlijk hebben doorkruist komen we uit in een bos wat alles heeft.
Maar er komt heel wat bij kijken om ‘een goed bos’ te vinden. Is het bereikbaar, is er water, kun je er hutten bouwen, is er eten en zo ja wat, al die vragen en meer, moeten een ‘ja’ hebben. Soms lopen we door een prachtig bos, maar is er echt niks te eten.
We zijn dan ook dolblij als we uiteindelijk bij een bos, helemaal aan het eind van de verkenning ervan, konijnen in een wei zien zitten. Alles is er: gemengd bos, ruige velden, weilanden, zoet stromend water, noten, paddestoelen, bessen, wortels, vruchten.
En als extra bonus is het vlakbij de kust! Elke keer bepaalt eb en vloed het ritme van de dag.
img_3157 img_3168

 

 

 

 

 

 

 

 

Sinds 2007 zitten we daar, om het jaar. In 2010 doen Beke en ik er een DUO van een week lang.

img_0500 img_0495

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

In 2015 zijn we er met een deel van ons team heen geweest om de OL als groep nog eens over te doen.
Je kunt de film van die 6 dagen op ons youtube kanaal bekijken: https://www.youtube.com/watch?v=iUg8jqGHsQU

Wat vragen die wij krijgen over de OL:

“En wat doen ze (deelnemers) dan de hele dag?”
Mensen hebben vaak geen idee. Misschien jij ook niet als je nooit zoiets hebt gedaan. En als je wel bij ons de OL hebt gedaan, komen de herinneringen boven, wat je dan allemaal deed op een gemiddelde dag. Het is de hele dag werken! Buffelen, sjouwen, hout halen, eten zoeken, strikken controleren, vuurstoken. Een OL is hard werken, van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat. Je moet het meegemaakt hebben.

img_3254img_8662

 

 

 

 

 

 

 

 

img_8702“En wat doen jullie dan de hele dag?”
Een OL is voor ons een van de zwaarste cursussen om te geven. Het is niet raar als wijzelf ’s avonds na 10-en nog eens een warme hap gaan koken. De hele dag zijn we met de teams bezig. Niet letterlijk erbij, maar altijd aan het mee- en vooruitdenken.
Moeten we ze helpen en hoe en wanneer dan, wat laten we gebeuren en wat niet? Enz. enz.
Een keer per dag hebben we radiocontact en tenminste 1x per dag gaan we alle teams af omdat we letterlijk willen zien hoe iedereen erbij zit. We kijken of- en hoe we ze met vragen stellen weer verder kunnen helpen. Los daarvan willen we het verzamelde eten zien voordat het gegeten wordt.
Dat heeft allemaal met veiligheid te maken. Ik had een keer een team die trots wat gevonden ‘boleten’ liet zien. Het waren onbekende plaatjes paddestoelen waar de plaatjes door slakken waren opgegeten. De onderkant leek nu op de spons structuur van een boleet…

 

img_3269“Maar ze krijgen elke dag toch wel iets te eten?”
Ja, hopelijk wel. Maar niet van ons!
We weten van een ‘bushcraft organisatie’ die deelnemers aan het eind van elke dag beloonde met eten omdat ze een goede hut hadden gebouwd, of een ander ‘succes’ hadden geboekt ?!?
Een handvol rijst omdat jij vandaag een bed hebt gebouwd? Dat soort survival willen wij niks van weten. Jij haalt je succes uit de natuur, met jouw kennis. Jij maakt keuzes en neemt beslissingen. Wij bepalen niet of je hut te groot is, daar kom je zelf wel achter!
Neem jij de moeite om bramen te zoeken, of een wortel uit te graven, dan is de opbrengst ook voor jou. En het succes ook. Dat geldt met name voor de strikken en nachtlijnen. Het is een klus, maar het succes van een zelf gevangen konijn is niet te beschrijven, als je honger hebt.

 

 

 

Zomaar wat herinneringen die voorbij komen. Het zijn er enorm veel. Van geluk en pech, van afzien en trots, zon en nachtvorst, vuur en bivak, water en eten:

snurker
We komen op bezoek bij een team. De hut ligt vol met brandhout. Letterlijk een stapel takken en daar bovenop, in de meest maffe houding, ligt een van de deelnemers letterlijk te snurken!

p1080022aasvis – nachtlijn
Een team vangt aan hun nachtlijn een kleine kabeljauw-achtige vis. Wat nu? Eten we die op met zijn allen, of gebruiken we hem als aas aan dezelfde haak? Ze kiezen voor het laatste en met resultaat: de volgende eb zit er een zandhaai aan!

sporen in de blubber
Op de allereerste verkenning in dit gebied vind ik prenten op het wad. Ik weet eigenlijk meteen al dat ze van een otter zijn waarvan ik de prenten tot dan toe alleen maar van fotos ken. Al die jaren erna vind ik zijn sporen. Rolplekken, prenten, ‘rinse pools’, spraints en zelfs twee keer een door hem gevangen bot! Nog steeds hoop ik hem ‘live’ eens te zien, dat staat hoog op mijn lijst.
Verder is het interessant om te zien dat ook ree, konijn en vos er echt voor kiezen om het wad op te gaan. Van de vos snap ik het, die hoopt op ergens een hap aas o.i.d, maar ree en konijn komen er ook met reden. Het zal ongetwijfeld ook eten zijn, maar wat ze dan precies zoeken is mij nog niet bekend.

img_3322zeehond
Door een boer worden we getipt over een grijze zeehond die is aangespoeld. We gaan erheen en hij is niet te missen. Wat een bakbeest! En nog vers. Maar we durven er niks van te eten, omdat we niet weten waaraan hij dood is gegaan.
Met zijn 2-en trekken en zeulen we aan het beest, maar er komt geen beweging in. Honderden kilos zwaar. En wat een vet: als we wat houtsplinters door zijn speklaag smeren kun je ze direct aansteken!
Je beseft ook wat het betekent als je als Inuit jager met zo’n vangst thuiskomt in je dorp!

 

img_6755

Eric en Richard en hun bot!

een bot vangen
In een toch al klein team van 3 valt iemand af. De 2 die zijn overgebleven vinden op het wad een zeepier. Daar vangen ze een flinke bot mee, de volgende dag. Wat een vondst, wat een vangst, wat een meer-dan-verdiend kado!

 

 

de mosselman
Tijdens de OL gaan we op de laatste dag altijd met de teams onderling de andere shelters af. Het is enorm leuk en leerzaam om te kijken wat, waar en hoe een ander team het gedaan heeft.
Als we aankomen bij een team, die al die dagen ook van ‘sea food’ hebben geleefd, staan ze ons buiten op te wachten en zingen 4-stemmig “Zeg ken jij de mosselman” Lachen!

dsc01833Jager-verzamelaars bestaan nog op allerlei plekken op de wereld. Voor hen is het dagelijks werk. Voor ons, al is het maar 3 dagen, is het ook de praktijk. Voor even ben je zelf jager-verzamelaar. Dat voel ik als ik daar rondloop.

 

De OL staat niet meer op onze site, maar verdwijnt zeker niet van ons programma. Het is alleen geen losse cursus meer.
Vanaf 2018 wordt het een onderdeel van onze Bushcraft Vervolgopleiding: http://www.extrasurvival.nl/aanbod/opleidingen/vervolgopleiding/
Er blijft mogelijk nog plek over voor oud-Basiscursisten die meewillen!
De SOLO is te bijzonder en te waardevol om af te blazen. Wij blijven hem als een van onze ‘specials’ aanbieden. De volgende zal in 2018 zijn.

img_3235Vanwege het enorme aantal spams kun je helaas geen reactie achterlaten op deze blog. Wil je wel graag reageren, leuk! Stuur dan een email naar info (ad) extrabushcraft punt nl
Wat is jouw echt bijgebleven als je de OL hebt gedaan?

 

 

 

 

 

 

 

 

 



Reacties op dit artikel:
  1. Patrick van Noort schreef:

    Wat een mooie verhalen en herinneringen… Mocht er voor basiscursisten nog een plekje komen om in een van de OLs mee te doen, dan ontvang ik graag een berichtje.

    Groet,

    Patrick

  2. Gebert Jenniskens schreef:

    Pfff, als ik dit lees en zie krijg ik weer heimwee naar de OL en de Solo.
    Een van mijn mooiste ervaringen uit mijn leven.
    Het moeilijkste was achteraf dat ik niemand die het zelf niet heeft mee gemaakt niet kon uitleggen, en die het zelf wel hadden mee gemaakt hoefde ik niets uit te leggen.

    De foto van mij met konijn die je hebt gemaakt blijft de leukste voor mij.

    Thx team Extra.

  3. Timo schreef:

    Mooi verhaal René! De herinneringen zijn er zeker, het afzien ook ?.

  4. Margreet schreef:

    Alle herinneringen komen weer boven, heerlijke en leerzame ervaring was dat! Mijn dierbaarste herinnering is aan de geroosterde biefstukzwam met daslook op een spies, alsof je echt een stuk vlees met knoflook zat te eten. Fantasie hadden we genoeg, ook verhalen vertellen en recepten delen deden we bij het kampvuur ’s avonds. Na een hele dag in touw geweest te zijn. Eten was verder karig, helaas hadden we pas een haas op de ochtend dat we weer naar het basiskamp terug gingen.

    • EXTRA (René) schreef:

      Margreet! Dat is even geleden!! 2003, Yorkshire… en de haas was misschien in jullie gedachten en fantasie zo-groot-als maar toch een konijn hoor, haha!

  5. Sjoerd Hooft schreef:

    Het brengt gelijk alle herinneringen weer boven 🙂

  6. Marc Smeehuijzen schreef:

    Mooi verslag René. 15 jaar is niet mis. Ga zo door.

  7. Feike Gerbrandy schreef:

    Het lag dus niet aan ons dat onze OL zo pittig was. De “zwaarste ooit”
    Het was een bijzonder moment om als amfibieën liefhebber een bruine kikker te doden om op te eten.
    Prachtige herinneringen.
    Ik wil hem graag nog een keer doen. So keep me pistes

  8. Rob Kleinlugtenbelt schreef:

    Mooie herinneringen aan mijn OL. Veel herkenbare elementen in het verhaal. Hut te groot en wat een eerste koude nacht. Maar vanaf tweede nacht toch comfortabel warm. Zandhaai klinkt ook herkenbaar. Het was mooi. Bedankt.

  9. Justin schreef:

    Fantastische belevenis! Bedankt! Ik vond het zo mooi dat we een heel gebalanceerd team hadden; iedereen had zo zijn specialiteit leek het! Qua eten hadden we echt niets te klagen: bessen, noten, konijnen, schelpen, wortels…! Onze shelter, was de beste! 😉 Een Solo, ooit ik hoop het 😉

    • EXTRA (René) schreef:

      “De mosselman”, dat waren jullie, maar dat was je vast niet vergeten 🙂
      En de ‘amuses van geroosterde beukennoot op een bedje van zeekraal’, die zijn wij niet vergeten. Prachtig.
      En ‘de mooiste shelter’… daar doen we geen uitspraken over!